برتیسلاو پوژار (Bretislav Pojar) در تاریخ ۷ اکتبر سال ۱۹۲۳ در شهر سوشیتس، در جنوب چکسلواکی متولد شد. او فعالیت هنری خود را پس از جنگ جهانی دوم، و در استودیو Bratri v Triku آغاز کرد. سپس در سال ۱۹۴۷ به یرژی ترنکا پیوست. پوژار تبحر خاصی در انیمیت کردن داشت. حرکت های خارق العاده ی عروسک ها در برخی از آثار ترنکا از قبیل The Story Of The Bass Cello، The Devil’s Mill و A Midsummer Night’s Dream کار پوژار است. حرکت کاراکتر هایی که او گرداننده ی آن هاست، از لحاظ روانشناختی، شبیه به حرکت های یک بازیگر زنده است. پوژار در سال ۱۹۵۱ نخستین فیلم کوتاه خود را ساخت. در سال ۱۹۵۴ با ساخت فیلم A Drop Too Much توانست جایزه ی بهترین فیلم عروسکی را از جشنواره ی فیلم کن کسب کند. این فیلم که طراحی عروسک های آن را یرژی ترنکا انجام داده بود، درباره ی موتور سواری است که به دلیل زیاده روی در مصرف الکل، دچار سانحه ی تصادف می شود. موفقیت این فیلم بیشتر به خاطر نحوه ی نورپردازی و حرکت دوربین خلاقانه اش است.
موفقیت بعدی پوژار، در سال ۱۹۵۹ و با فیلم The Lion And The Song بود که جایزه ی بزرگ جشنواره ی اَنسی را برایش به ارمغان آورد. این فیلم درباره ی فنا ناپذیری هنر است. شیری در یک دشت، به نوازنده ی دوره گردی حمله می کند و او و آکاردئونش را می بلعد. از آن پس با هر حرکت شیر، سر و صدای آکاردئون نیز بلند می شود. این مسئله تا جایی پیش می رود که او دیگر قادر به شکار کردن نیست، زیرا سر و صدای آکاردئون باعث فرار حیوانات می شود. بنابراین شیر پس از مدتی از گرسنگی می میرد. سال ها سال بعد، آکاردئون که در میان اسکلت شیر افتاده است، به دست رهگذری می افتد و او همان قطعه ی نوازنده ی اول را می نوازد. از دیگر فیلم های موفق پوژار که در استودیو یرژی ترنکا ساخته شده است می توان به The Apple Tree Maiden (سال ۱۹۷۴) اشاره کرد که موفق به دریافت جایزه ی اصلی جشنواره ی فیلم اودنزه گردید. این فیلم که صحنه پردازی آن، فضای قرون وسطی را تداعی می کند، بر اساس داستانی از کارل اِربن (Karel Erben) ساخته شده است، و درباره ی دختر زیبایی است که توسط عشق پاک و حقیقی یک شاهزاده، از بند طلسم جادوگر بد ذات آزاد می شود.
از سریال های انیمیشنی که توسط پوژار ساخته شده اند می توان Hey Mister, Let’s Play و Garden را نام برد. قهرمانان سریال Hey Mister, Let’s Play دو خرس هستند؛ یکی زیرک و دیگری ساده لوح. بین سال های ۱۹۶۵ تا ۱۹۷۳، یازده قسمت (هر قسمت حدود ۱۳ دقیقه) از آن با استفاده از تکنیک نیمه برجسته (۱) ساخته شد. یکی از قسمت های موفق این سریال Princesses Are Not To Be Sniffed At نام دارد که در سال ۱۹۶۶ موفق به دریافت جایزه ی پلیکان طلایی از جشنواره ی فیلم مامایا گردید. Garden یک مجموعه ی پنج قسمتی عروسکی (هر قسمت حدود ۱۵ دقیقه) بود که بین سال های ۱۹۷۴ تا ۱۹۷۷ و بر اساس کتابی با همین عنوان، نوشته ی یرژی ترنکا ساخته شد.
در سال ۱۹۶۹ سازمان ملی فیلم کانادا (NFB) از پوژار برای ساخت فیلم To See Or Not To See دعوت به عمل آورد. این همکاری، پس از آن نیز بار ها تکرار شد که نتیجه ی آن خلق آثاری چون Balablok (سال ۱۹۷۲)، E (سال ۱۹۸۱) و Nightangel (سال ۱۹۸۶) بود. فیلم Balablok نخل طلایی جشنواره ی فیلم کن را برای او به ارمغان آورد. این فیلم به شیوه ی کات اوت ساخته شده است. یک موجود کُروی شکل وارد جامعه ی مکعب ها می شود. مکعب ها به اذیت و آزار کُره می پردازند.
کُره، دیگر هم شکلان خود را به کمک فرا می خواند و بنابراین جنگی عظیم بین مکعب ها و کُره ها رخ می دهد. در اثر ضرباتی که طرفین به یکدیگر وارد می کنند، همگی به شکل هشت وجهی در می آیند. این تشابه باعث برقراری صلح بین آن ها می شود و در نتیجه همگی به زندگی عادی خود بر می گردند. در سکانس پایانی فیلم مشاهده می کنیم که یک موجود هرمی شکل وارد جامعه ی هشت وجهی ها شده و ماجرا های قبل دوباره تکرار می شود. پوژار در فیلم زیبای E به شکلی نمادین، توتالیتاریسم را به تصویر می کشد. یک مجسمه به شکل حرف E در میدان شهر قرار داده می شود.
شخصی به دلیل ضعف بینایی آن را B می خواند. پزشک به وسیله ی عینک این مشکل را حل می کند. سپس پادشاه از راه می رسد. او نیز دچار ضعف بینایی است و مجسمه را به شکل B می بیند. پزشک راه حل این مشکل را برای او شرح می دهد، اما پادشاه نمی خواهد عینک بزند. بنابراین به محافظین خود دستور می دهد تا آنقدر با باتوم بر سر مردم بکوبند تا آن ها نیز همانند او، مجسمه را به شکل B ببینند. Nightangel حاصل همکاری او با ژاک دروین (Jacques Drouin) انیماتور کانادایی می باشد. این فیلم درباره ی مرد جوانی است که در اثر سانحه ی تصادف، نابینا می شود. او در تخیلاتش، همواره خود را با دختری زیبا و مهربان می بیند. سازندگان این فیلم برای نمایش زندگی واقعی قهرمان داستان از انیمیشن عروسکی بهره برده اند و برخی از صحنه های مربوط به دنیای خیالی مرد نابینا را با استفاده از انیمیشن سوزنی (۲) به تصویر کشیده اند.
پوژار تعدادی فیلم نیز به سفارش یونسکو ساخته است. مهمترین آن If (سال ۱۹۸۱) می باشد. این فیلم به شیوه ی کات اوت ساخته شده است و به انتقاد از هزینه های هنگفت تسلیحاتی می پردازد. در ابتدای این فیلم، محله های فقیر نشین و آرزو های ساکنان آن به تصویر کشیده می شود. سپس با ظهور رنگین کمانی، تمامی سلاح ها و تجهیزات نظامی به وسایل و امکانات رفاهی تبدیل می گردد. اما در پایان متوجه می شویم که این تغییر و تحولات، رویایی بیش نبوده و همه چیز به حالت اول خود بر می گردد. برتیسلاو پوژار تا کنون پنجاه و پنج فیلم کوتاه و بلند، از فیلم های سرگرم کننده برای کودکان گرفته تا فیلم های جدی و انتقادی برای بزرگسالان، به شیوه های مختلف (عروسکی، کلاسیک، کات اوت و کُلاژ) ساخته است. مشخصه ی مهم در بیشتر این آثار، بیان طنز آمیز آن ها می باشد.
فيلموگرافي:
- ۲۰۰۶: Fimfárum 2
- 2003: Fuyu no hi
- 1998: Jája a Pája
- 1997: Narkoblues
- 1995: Why
- 1994: Mouseology
- 1990: Motýlí cas
- 1986: Nightangel
- 1981: E
- 1981: If
- 1979: Proc má clovek psa
- 1979: Bum
- 1977: Velryba – Abyrlev
- 1976: Jak ulovit tygra
- 1976: O mysích ve staniolu
- 1975: O té velké mlze
- 1974: The Apple Tree Maiden
- 1974: Milovník zvírat
- 1973: Nazdar, kedlubny
- 1972: Balablok
- 1972: A neríkej mi Vasíku
- 1971: Psí kusy
- 1970: O pardálu, ktery vonel
- 1970: Co to bouchlo
- 1969: To See or Not to See
- 1969: Ilusologie
- 1969: Darwin Antidarwin aneb co zízala netusila
- 1968: Fanfarón, malý klaun
- 1967: Jak sli spat
- 1966: Jak jedli vtipnou kasi
- 1966: Drzte si klobouky
- 1965: Potkali se u Kolína
- 1965: Princesses Are Not To Be Sniffed At
- 1965: Jak jeli k vode
- 1964: Ideál
- 1963: Romance
- 1962: A Few Words Of Introduction
- 1962: Billiard
- 1961: Kocicí skola
- 1961: Attenzione: Guerra
- 1960: Malování pro kocku
- 1960: Pulnocní príhoda
- 1960: Kocicí slovo
- 1959: Bombománie
- 1959: The Lion And The Song
- 1959: Sláva
- 1959: Jak si zarídit byt
- 1957: Svátecní den
- 1957: Paraplícko
- 1956: Spejbl na stope
- 1955: Dobrodruzství na Zlaté zátoce
- 1954: A Drop Too Much
- 1953: Veselý kolotoc
- 1951: Josef Mánes
- 1951: Perníková chaloupka
لينكها:
پاورقی:
در روش ابداعی او از عروسک های نیمه برجسته فیلمبرداری می شود. این شیوه منحصر به فرد را می توان تلفیق نمایش عروسکی با انیمیشن روی تلق به شمار آورد.- در این تکنیک به وسیله ای مخصوص نگهداری سوزن های ته گرد نیاز است که به شکل یک قاب عمودی سفید که در حدود یک میلیون سوزن ته گرد در آن فرو رفته به نظر می رسد. با استفاده از غلتک، ابزار های دیگر و کشیدن آن روی سطح سوزن های ته گرد، برخی از سوزن ها فرو می روند و برخی در جای خود می مانند و اگر از یک زاویه به آن ها نور بیفکنیم، سایه ها ایجاد تصاویری می کنند که می توان از آن ها فیلمبرداری کرد. […] این تکنیک توسط دو نفر، الکساندر الکسیف (Alexandre Alexeieff) از روسیه و کلر پارکر (Claire Parker) آمریکایی اختراع شده و توسعه یافته است. […] بر خلاف بیشتر انیمیشن های دو بعدی، تصاویر روی صفحه سوزنی به صورت افقی فیلمبرداری می شوند. نگاه کنید به: مارین فُرنیس، زیبایی شناسی انیمیشن، ترجمه اردشیر کشاورز، انتشارات دانشکده صدا و سیما، صفحه های ۹۱ و ۹۲
آخرین دیدگاه‌ها